Дуккха а шераш ду Дадашев Iабдулла литературехь болх беш волу 1960 –1980-чу шерашкахь иттех книга язйина цо. 2008-гIа шо чекхдолуш Соьлжа-ГIаларчу книжни издательство арахецна цуьнан «Цакагбелларш» роман. Иза цо тIаьхьарчу шерашкахь язъечу трилогин хьалхара книга ю. Романехь яздархочо 1944–1957-чу шерашкахьлера хиламаш бу буьйцуш: нохчий махках бахар, Казахстанехь а, ГIиргIазехь а церан хилла Iер-дахар, Даймахке юха- берза паргIато ялар.
Оцу хиламех яздар цхьана хенахь дихкина дара, амма тIаьхьарчу шерашкахь оцу темина лерина дуккха а произведениш ю вайн яздархоша кхоьл- лина (Хьажа: Айдамиров Абузаран «Кхолламан цхьа де» повесть, Сулаев Мохьмадан «Лаьмнаша ца дицдо» роман, иштта дI.кх.). Дадашев Iабдуллас юха а карладоккху цу буьрсачу шерашкахь хилларг. Шен кхечу книгашкахь санна, билггала хиллачух яздо цо: яздархочун къоналла цига- хь, хийрачу махкахь, дIаяхана ю. Цундела цхьацца хIуманаш автобиографически лара мегар ду. Амма романехь шен кхолламах дийцина ца Iа иза: вайна хьалхахула чекхбовлу дуккха а турпалхой: Садо, Абусолта, Хизар, цуьнан доьзал, Алтына…
Леррина бовзуьйту яздархочо Хизаран кIентийн Шовхалан а, Iумаран а кхолла- маш. ХIора а турпалхочуьнца доьзна ду тайп-тайпана сюжетан сизаш, уьш цхьаь- накхетарца кхоллало халкъан кхолламан юкъара сурт. Дадашев Iабдуллин ерриге кхоллараллехь а хаалуш цхьа хIума ду: иза журна- лист хилар. И бахьана долуш, билггала, ма-хиллара, турпалхой а, церан кхолламаш а бовзуьйту яздархочо. Шен турпалхой тайп-тайпана хьелашкахь гайтина яздархо- чо, церан амалш юьззина гучуяхархьама. Коьрта долчу декъана, дахаран бакъдол- чунах ца волу иза.
Мелла а шайх теша хала долу эпизодаш кIеззиг бен яц романехь (масала, Абусолтас Садо дIаволларх, Iумара лагерехь лелийначарах ерш а). Амма коьртаниг схьа а ца къастош, дерригенах а дийцаро мелла а яхйо роман, турпалхой а сов дукха бу, шайн цIераш яхар бен, амалшца вовшех а ца къаьсташ. Хетарехь, «Цакагбелларш» романан керла книгаш тIаьхьарчу шерашкахьлера халкъан дахарх хир ю. Кхечара язйинарг тидаме а оьцуш, яздархочо исбаьхьаллин агIон тIе тидам сов бахийта беза аьлла хета.
Нашхоев Эмин
Орга - 2009 (1)
| 
